Overheid staat toe dat tabakslobby plannen afzwakt
De tabakssector mag officieel niet meepraten over beleid van de overheid. Maar toen er nieuwe overheidsmaatregelen werden bedacht, wist de tabaksindustrie toch haar invloed te gebruiken. Door slim druk uit te oefenen, zijn de maatregelen die ervoor moeten zorgen dat jongeren niet gaan roken nu afgezwakt.
Het doel van het Nationaal Preventieakkoord is ambitieus: kinderen die vanaf 2018 zijn geboren, moeten tot de eerste ‘rookvrije generatie’ gaan horen. In 2040 roken nog maar 5% van alle volwassenen, en geen enkele jongere meer.
De maatregelen die voor het Nationaal Preventieakkoord werden bedacht, waren in het begin stevig. Dat moest ook wel, met zo’n ambitieus doel. Zo zou een pakje sigaretten in 2023 minimaal 10 euro gaan kosten. Niet alleen supermarkten, maar ook tabaksspeciaalzaken zouden sigaretten niet meer mogen uitstallen. En er zou één saaie, zelfde verpakking komen voor alle tabakswaren.
Hoe duurder, hoe minder rokers
Vooral die minimale prijs van 10 euro was belangrijk. Hoe duurder de sigaretten, hoe kleiner de kans dat jongeren gaan roken en hoe meer mensen proberen te stoppen.
Maar natuurlijk kwamen de bedrijven die geld verdienen aan rookverslaving in actie. De journalistieke platformen The Investigative Desk en Follow The Money ontdekten dat de bedrijven staatssecretaris Paul Blokhuis (van Volksgezondheid) hebben bestookt met brieven. Ook benaderden de tabaksindustrie, werkgeversorganisatie VNO-NCW, MKB-Nederland, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (van de supermarkten) en de detailhandel Tweede Kamerleden. Vooral Kamerleden van de VVD. De tabaksindustrie mocht níet langskomen, maar die andere organisaties wel.
Het effect van de lobby
Zij kwamen meteen in actie tegen de prijsverhogingen en wilden het liefst ook de maatregel van tafel dat ze hun producten niet meer in de winkel zouden mogen aanprijzen.
Het offensief had een duidelijk effect: de maatregelen werden afgezwakt. Er kwamen wel dezelfde, saaie verpakkingen en supermarkten mogen tabaksproducten niet meer zichtbaar verkopen. Maar de prijsverhoging werd op ‘pauze’ gezet. Voordat de prijs omhoog mag, moeten eerst de effecten worden gemeten. De tabakssector en de bedrijven die er geld aan verdienen, hopen natuurlijk dat die prijsverhoging er niet komt.
Ook hoefden (behalve dus de supermarkten) veel winkels hun sigaretten niet uit het zicht te houden. Zolang ze minstens 75 procent van hun omzet uit tabaksverkoop halen, mochten ze klanten trekken door de waar uit te stallen. Maar, vanaf 1 januari 2021 mogen ook tabaksspeciaalzaken sigaretten niet meer in het zicht hebben.
Bekijk hier welke maatregelen er nog meer aan komen. Of lees meer over de strategieën van de tabaksindustrie om via omweggetjes beleid te te beïnvloeden.